Izraeli ka thënë se ka nisur sulme të drejtpërdrejta ajrore kundër objektivave ushtarake në Iran, një hakmarrje që mund ta sjellë Lindjen e Mesme më afër një lufte rajonale në shkallë të plotë.
Forcat e Mbrojtjes së Izraelit thanë se kishin përfunduar sulmin ajror të shtunën në mëngjes, duke goditur vendet e prodhimit të raketave dhe dronëve dhe mbrojtjen ajrore në disa zona në Iran. Transmetuesi publik i Izraelit tha se ishin kryer tre valë sulmesh.
Mbrojtja ajrore iraniane tha se Izraeli sulmoi objektiva ushtarake në provincat e Teheranit, Khuzestanit dhe Ilamit dhe se “dëm të kufizuar” u shkaktua në disa vendndodhje.
Pamjet e transmetuara nga mediat lokale treguan mbrojtjet kundërajrore që gjuanin vazhdimisht në predha, me sa duket në hyrje në Teheranin qendror, pa thënë se cilat vende po sulmoheshin.
Agjencia zyrtare e lajmeve IRNA raportoi se dy ushtarë ishin vrarë. “Ushtria e Republikës Islamike të Iranit, në mbrojtjen e sigurisë së Iranit dhe mbrojtjen e popullit dhe interesave të Iranit, sakrifikoi dy nga luftëtarët e saj duke iu kundërvënë predhave nga regjimi kriminal sionist”, thuhet në deklaratë.
Agjencia gjysmë zyrtare e lajmeve Tasnim tha, duke cituar burime: “Irani rezervon të drejtën për t’iu përgjigjur çdo agresioni dhe nuk ka dyshim se Izraeli do të përballet me një reagim proporcional për çdo veprim që do të ndërmarrë”.
Një zyrtar i lartë amerikan i përshkroi sulmet si “të gjera” dhe “të sakta” kundër objektivave ushtarake në të gjithë Iranin. Shtetet e Bashkuara nuk morën pjesë në sulme, tha zyrtari, por punuan me qeverinë izraelite për të inkurajuar një sulm me rrezik të ulët pa dëmtime civile. “Efekti ishte një përgjigje proporcionale vetëmbrojtëse. Efekti është për të penguar sulmet e ardhshme dhe për të degraduar aftësitë e Iranit për të nisur sulmet e ardhshme”, thanë ata.
Zyrtari theksoi se SHBA-të e konsideruan operacionin si një “fund të shkëmbimit të zjarrit midis Izraelit dhe Iranit”.
Të paktën shtatë shpërthime u raportuan mbi kryeqytetin, Teheran, dhe Karaj aty pranë, si dhe mbi qytetin lindor të Mashhadit në orën 2:30 të mëngjesit me kohën lokale të shtunën, me sulmin që zgjati rreth katër orë. Sistemet e mbrojtjes ajrore u aktivizuan në të gjithë vendin.
Mediat iraniane fillimisht u dukën se i minimizuan sulmet ajrore, duke transmetuar pamjet e aeroportit të Teheranit që funksiononte normalisht. Nuk kishte asnjë koment të menjëhershëm zyrtar nga Teherani në lidhje me burimin e shpërthimeve, për të cilat mediat iraniane të lajmeve raportuan se ishin nën hetim.
Në një deklaratë, IDF-ja për herë të parë pranoi sulmin ndaj Iranit, në një konfirmim se lufta në hije prej dekadash mes shteteve tani është hapur. Dhjetëra avionë luftarakë u përfshinë në operacionin e koduar Ditët e Pendimit, dhe të gjithë u kthyen në bazat e tyre të sigurta, tha ushtria.
Në një deklaratë të postuar në X, IDF tha: “Në përgjigje të sulmeve të vazhdueshme prej muajsh nga regjimi në Iran kundër shtetit të Izraelit – tani forcat e mbrojtjes së Izraelit po kryejnë sulme të sakta ndaj objektivave ushtarake në Iran”.
Sulmet e së shtunës priten gjerësisht si një hakmarrje ndaj një breshërie raketash të nisur nga Irani më 1 tetor, në të cilën u hodhën rreth 180 raketa balistike drejt Tel Avivit dhe bazave ushtarake. Teherani tha se sulmi i paprecedentë u krye në mbështetje të aleatit të tij libanez Hezbollahut pas pushtimit tokësor të Izraelit, si dhe në përgjigje të vrasjes së Ismail Haniyeh, udhëheqësit të Hamasit, në kryeqytetin iranian në korrik.
Ndërsa shumica e raketave u rrëzuan, dhjetëra arritën të godasin bazën ajrore Nevatim, duke demonstruar se Irani mund të depërtonte të paktën pjesërisht në sistemet e mbrojtjes ajrore të teknologjisë së lartë të Izraelit në disa nga vendet e tij më të mbrojtura. Një person u vra në Bregun Perëndimor të pushtuar.
Presidenti amerikan, Joe Biden, kishte thënë se Izraeli nuk duhet të synojë objektet bërthamore ose të naftës iraniane, në një përpjekje për të parandaluar një përshkallëzim të konfliktit që mund të çojë në një luftë të drejtpërdrejtë.
Llogaritja e gabuar mund të shtyjë Iranin dhe Izraelin në armiqësi të shkallës së plotë; SHBA-të, aleati i vendosur i Izraelit dhe furnizuesi kryesor i armëve, janë të kujdesshëm për t’u tërhequr në luftime dhe për ndikime negative në industrinë globale të naftës.
Para se Izraeli të niste sulmet ajrore të shtunën, Irani kishte paralajmëruar vazhdimisht se nuk kishte “vija të kuqe” për Republikën Islamike për çështjen e mbrojtjes së vetes. Javën e kaluar, ministri i Jashtëm i Iranit, Abbas Araghchi, gjithashtu kërcënoi indirekt forcat amerikane që të mos operojnë në Izrael pasi Uashingtoni dërgoi një bateri të sistemit të avancuar të mbrojtjes raketore Thaad dhe 100 trupa për të ndihmuar aleatin e tij në mes të tensioneve.
Megjithatë, një komandant i Gardës Revolucionare iraniane la të kuptohet të enjten se Teherani nuk ka gjasa të hakmerret më tej nëse sulmi i Izraelit do të konsiderohej “i kufizuar” dhe nuk do të shkaktonte viktima.
Gazeta amerikane e lajmeve Axios raportoi të shtunën se zyrtarët amerikanë dhe izraelitë vlerësojnë se Irani do të përgjigjet ushtarakisht, por në një mënyrë të kufizuar. Ai tha gjithashtu se Izraeli i kishte përcjellë një mesazh Iranit të premten duke paralajmëruar iranianët të mos përgjigjen.
Nuk ka pasur asnjë ndryshim në udhëzimet e Frontit të Brendshëm Izraelit për civilët, duke sugjeruar se një hakmarrje iraniane nuk pritet të jetë e afërt.
Në deklaratën të shtunën, ushtria izraelite tha se sulmet ishin një hakmarrje për një numër sulmesh kundër Izraelit, duke përfshirë sulmin e 7 tetorit 2023 nga grupi palestinez aleat i Iranit, Hamas, në të cilin u vranë 1 mijë e 200 izraelitë dhe 250 u rrëmbyen.
Izraeli u përgjigj duke nisur luftën në Rripin e Gazës, e cila ka shkatërruar rajonin dhe ka vrarë të paktën 42 mijë palestinezë, sipas Ministrisë së Shëndetësisë së Hamasit. Izraeli ka nisur gjithashtu operacione ajrore dhe tokësore në Liban kundër Hezbollahut, një tjetër milici e fuqishme në “boshtin e rezistencës” të Teheranit, pas një viti zjarri ndërkufitar që shpërnguli qindra mijëra njerëz në të dy anët e kufirit.
Luftimet në Gaza kanë tërhequr përfaqësues të tjerë iranianë që veprojnë në Siri, Irak dhe Jemen.
Deklarata e IDF-së thoshte: “Regjimi në Iran dhe përfaqësuesit e tij në rajon kanë sulmuar pamëshirshëm Izraelin që nga 7 tetori – në shtatë fronte – duke përfshirë sulme të drejtpërdrejta nga toka iraniane. Si çdo vend tjetër sovran në botë, shteti i Izraelit ka të drejtën dhe detyrën të përgjigjet”.
Izraeli ka frikë nga një luftë e kushtueshme e shkatërrimit me Iranin, ndërkohë që tashmë po lufton operacionet tokësore në dy teatro të ndryshëm. Pasi Teherani gjuajti sulmin e tij të parë të drejtpërdrejtë në Izrael në prill në hakmarrje për vrasjen e një komandanti të lartë të Gardës Revolucionare iraniane në Siri, Izraeli ia vuri veshin thirrjeve perëndimore për përmbajtje, duke goditur një bateri të mbrojtjes ajrore në një bazë ajrore iraniane.
Ministri i Mbrojtjes i Izraelit, Yoav Gallant, tha këtë javë se armiqtë do të “paguanin një çmim të rëndë” për përpjekjen për të dëmtuar Izraelin.
Shtëpia e Bardhë u njoftua pak përpara se Izraeli të kryente sulme ajrore në Iran, tha një zëdhënës, dhe presidenti, Joe Biden, po ndiqte nga afër zhvillimet. Sekretari amerikan i Shtetit, Antony Blinken, kishte thënë të mërkurën se hakmarrja e Izraelit nuk duhet të çojë në përshkallëzim më të madh.
“Ne e kuptojmë se Izraeli po kryen sulme të synuara kundër objektivave ushtarake në Iran si një ushtrim vetëmbrojtjeje dhe në përgjigje të sulmit me raketa balistike të Iranit kundër Izraelit më 1 tetor”, tha Sean Savett, zëdhënësi i Këshillit të Sigurisë Kombëtare të Shtëpisë së Bardhë.
Media shtetërore në Siri gjithashtu raportoi se mbrojtja ajrore siriane kishte kapur “objektivat armiqësore” dhe “tingujt e shpërthimeve” pranë kryeqytetit, Damaskut, të shtunën.
